Χώμα της Πάφου / Λαζάρου Σοφοκλής

Χώμα της Πάφου

ψυχή αρκαδική που θρέφεις!

Χώμα πυρωμένη καρδιά

γιγάντια

του σκλαβωμένου μου λαού

Η ΞΕΝΗΤΕΙΑ / Άντης Κανάκης

Ο Γιώργης κ η Μαριώ πέντε παιδιά εκάμαν 
Τέσσερα χέρια τα μεγάλωσαν 
                             (με αλμυρό ψωμί) 
Σε μια χρονιά έφυγαν όλα 
Τα δένδρα ξήραναν ...
Τα χωράφια γέμισαν αγριόχορτα
                              προσμονή. 
Μια νύχτα ο γέρος 
                               πέθανε. 
Η γριά έπεσε στο κρεβάτι
Τελευταία της επιθυμία
πέντε μάγουλα να φιλήσει.
Μια νύχτα είδε
                        πέντε άγνωστες 
μορφές. 
             Πέντε καπνισμένα κορμιά. 
             Πέντε πρόσωπα ρυτιδωμένα 
                                        (τα φίλησε) 
             Τα μάτια της έσκασαν
Έβγαλε μια κατάρα 
                        και ξεψύχησε.
Αγκαστίνα. 

"ΧΑΡΑΥΓΗ" (Πέμπτη) 3 Οκτ 1963

Κανάκης Άντης (βιογραφία)

Ψευδώνυμο του  Ανδρέα Κουκουμά. Γεννήθηκε το 1946 στο κατεχόμενο χωριό Αγκαστίνα, στην Αμμόχωστο. Σπούδασε  Ιστορικές Επιστήμες στη Μόσχα.

 Συμμετείχε ενεργά και στον πολιτικό τομέα, με ένα πολύ σημαντικό και βαρύ κοινωνικοπολιτικό έργο στο ενεργητικό του.

Διετέλεσε Γραμματέας της ΕΔΟΝ Αμμοχώστου από το 1973 μέχρι και το 1976, Υπηρέτησε τη θέση του Γραμματέα του Κεντρικού Μορφωτικού Γραφείου της ΠΕΟ και υπήρξε μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου της Ομοσπονδίας από το 1976 μέχρι το 2006,Την περίοδο από το 1986 μέχρι το 1991, εκλέχθηκε ο πρώτος Δήμαρχος Λατσιών, Το 1986  μέχρι το 1996 εκλέχθηκε βουλευτής Αμμοχώστου στο Συνδυασμό ΑΚΕΛ – Αριστεράς Ν.Δ, Διετέλεσε Πάρεδρος του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών για 10 χρόνια,  Διετέλεσε μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Υπήρξε μέλος του Συμβουλίου Αρχής Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού, επίσης υπήρξε μέλος του Συμβουλίου του Θ.Ο.Κ..

Υπήρξε επίσης μέλος σε πολλά άλλα συμβούλια και επιτροπές κοινωνικού, εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα.

Ο κ. Άντης Κανάκης ασχολείται με τη λογοτεχνία από την νεαρή ηλικία, από τα μαθητικά του χρόνια και έχει δημοσιεύσει σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες ποιήματα, λογοτεχνικά, ιστορικά άρθρα και θεατρικές κριτικές. Εξέδωσε 14 ποιητικές συλλογές, μια συλλογή διηγημάτων και μια ειδική μελέτη για τον Τούρκο Ναζίμ Χικμέτ. Ποιήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν συμπεριληφθεί σε πολλές ανθολογίες ποίησης και διηγήματος στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Επίσης, βραβεύτηκε για την ποιητική του συλλογή Μνήμη και Συνείδηση, το 1977. Ακόμη, βιβλιοκριτικές του έχουν δημοσιευτεί σε γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά της Κύπρου.

Ποίηση:

• Στη ματωμένη Κύπρο, (1975)
• Μνήμη και Συνείδηση, (1977)
• Γράφοντας Ιστορία , (1978)
• Το καράβι, (1980)
• Συνεχίζουμε, (1982)
• Αναδρομική αντανάκλαση, (1985)
• Μεσαρίτικα Μοτίβα, (1992)
• Πράξη Αφαίρεση, (1995)
• Χωρίς το Αν, (1997)
• Φωτεινή γραμμή, (2000)
• Χωρίς ομπρέλα, (2004) 
• Ποιήματα αγάπης και οδύνης (στα Ελληνικά και Αγγλικά), (2005)
• 13η Παρουσία, (2008)
• Μόσχευμα (2013)

Πεζογραφία:

Η ρίζα (διηγήματα), (1986)

Μελέτες:

Ναζίμ Χικμέτ (Ο οραματιστής, αγωνιστής, διεθνιστής ποιητής 100 χρόνια από τη γέννησή του), (2002)

Αλχημιστές / Κανάκης Άντης

Το ποίημα θέλει
      βίωμα
μύθο και
      πάθος
για να κυοφορηθεί
Μόχθο και
      πόνο
για να γεννηθεί
Μα πολλοί, όμως,
      λόγιοι
επιλέγουν και
      επινοούν
ουσιαστικά,
      ρήματα
επίθετα,
αντωνυμίες,
      συνδέσμους,
επιρρήματα…
Και με τα ψυχρά
      πλήκτρα
της γραφομηχανής
      συναρμολογούν
Τα δικά τους
      ποιήματα…

ύστερα από χρόνια / Κανάκης Άντης

Θα μιλήσει το γέρικο κυπαρίσσι.

Η αιώνια ελιά.

Το έλατο που μετράει τα χρόνια μας

την Πρωτοχρονιά.

Η μικρή βροχή του χειμώνα

κι ο καυτός ήλιος του καλοκαιριού

θα λένε την ιστορία μας

σ' αυτούς που θάρθουν.

Και θάναι όλοι μια οικογένεια

με λεβέντες γιους κι όμορφες κόρες.

θα τραγουδούνε στις αυλές τραγούδια νέα

και θα τους φωνάζουνε

(Αχμέτ - Μαρία

Αϊσιέ - Ανδρέα).

Θα τους ιστορούνε το μίσος,

τους τόσους θανάτους που ο ξένος Ιάγος

μεταξύ μας προκάλεσε.

η φλόγα μας / Κανάκης Άντης

Ερχόμαστε

με τη φλόγα να καίει

στο μέτωπο.

Τα ξύλινα μας πόδια

κτυπούν ρυθμικά

στην άσφαλτο.

Κουβαλούμε μέσα μας

τη νύχτα.

Τ' αστέρια τρεμοσβήνουν.

Κι εμείς ψάχνουμε να βρούμε πλάι τους

μορφές χαμένων

συντρόφων.

Το φεγγάρι

πίσω από το κύμα

μοιάζει με γυμνή

ματωμένη αγαπημένη.

Συνεχίστε τη σιωπή σας,

αν δεν σας αρέσει το τραγούδι μας,

εμείς θα προχωρήσουμε

να δώσουμε τη φλόγα

σ' αυτούς που θάρθουν.

Κι εκείνοι στους άλλους.

Οι άλλοι στους άλλους...

Να καίει στους αιώνες.

Ενώ μυριάδες θα λένε

το τραγούδι μας.

Γεφυροποιός / Κανάκης Άντης

Φαντάζεται
      Σχεδιάζει
         Υπολογίζει
πως να κτίσει
            τη γέφυρα
πάνω
      από το ορμητικό ποτάμι
         που μας χωρίζει
Τις νύχτες
      παλεύει με τις σκέψεις
πελεκάει τις λέξεις
            κόβει χαλίκια.
Διεισδύει
      στου νου του τα βάθη
για να βρει
      τις πιο ανθεκτικές
ιδέες.
   Έτσι
   που η γέφυρα ν’αντέξει
στις αντιπαραθέσεις
      στους διαξιφισμούς
στις βροντές
        στους σεισμούς…
Για να επικρατήσει
          στη σκηνή της
   του πνεύματος το φως
ο διάλογος
          που με πόνο
και μόχθο
          να γεννήσει
ατόφιο το σπόρο.
Να τον ρίξει
   στις απέναντι, όχθες.
Για να βλαστήσουν
   πολύχρωμοι κήποι
Όπου στις πλατείες τους
         θα χορεύουν
         θα τραγουδούν
και θα φιλιούνται
      πάνω στη γέφυρα
όλα τα παιδιά
         από Νότο
και Βορά.
        Τα παιδιά
        όλου του κόσμου.

Αναπαράσταση / Κανάκης Άντης

Τα παλικάρια
    που έπεσαν πλαί μας
ή χάθηκαν
    στην άνιση, εκείνη, μάχη.
Ο Φοίβος, ο Σταύρος, ο Λάμπρος
Ο Απόστολος ο Σωτήρης, ο Κυριάκος…
Και τόσοι άλλοι…
Δεν έφυγαν
    για πάντα.
Μας επισκέπτονται,
       ενίοτε,
τις νύχτες.
Με τις πληγές τους
      να ρέουν
σ’ ασημένια κολυμβήθρα.
Κι’ αυτοί
   γύρω της να χορεύουν,
να τραγουδούν.
Να προσποιούνται,
      πως θερίζουν
με δρεπάνια
      της Μεσαρκάς
τα στάρια.
Να παλεύουν,
       να πέφτουν.
Να σηκώνονται.
       Σαν να πολεμούν.
Κι οι πληγές τους
       να ρέουν…
Ως την αυγή.
       Που όλοι γίνονται
πορφυρένιοι,
       όπως τον ήλιο
          π’ανατέλλει.
Κι’ ένας – ένας
χάνονται,
χορεύοντας,
       στο φως της μέρας.
Αφήνοντας μας
       την κολυμβήθρα
να ξεχειλίζει
      με το δικό τους
         αίμα.
-Για να μας το
      Μεταγγίζουν,
Όταν αιμοραγούμε;
-Για να το παίρνουμε
       θεία μετάληψη;
-Για να
       ξαναβαφτιστούμε;

Το άροτρο-1/ Κανάκης Άντης

Οι μέρες

που έρχονται

και φεύγουν

η κάθε μια τους κουβαλάει

ένα μολυβένιο άροτρο

(δικής μας επινόησης και κατασκευής)

που στο πέρασμά του 

μας οργώνει

το σώμα

και την ψυχή.

Ωσπου να γίνουμε ένα 

με τον ουρανό

και τη μάνα γη.

ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΨΩΜΙ / Κανάκης Άντης

Τα χέρια τρέμουν
                   μπροστά στο ψωμί
η γραμμή μεγαλώνει  
μα το ψωμί τελειώνει 
Είδα κι έφριξα 
για ένα καρβέλι 
                       να βρίζονται 
                       να χτυπιούνται 
Και το ψωμί λιωμένο 
                       να πέφτει στο χώμα .......

Νοσταλγία / Κανάκης Άντης

Κορίτσι
             από το Βαρώσι
τη σιωπή σου
            απόψε
θα την πυρπολήσει
             έν΄ αστέρι.
Τη μοναξιά σου
             θα τη στραγγαλίσουν
τα βεγγαλικά
            της γιορτής
                  του νερού
στ΄ όνειρό σου.
Χρυσό πορτοκάλι
             θα γίνεις
                   στην αυλή σου.

Κρίνο
          στο παράθυρο
Γατάκι
           τα δειλινά
                    να παίζεις
με το σκύλο
               στο πεζούλι.

Μικρή βροχή 
             θα γίνεις
                   να κρυφομιλάς
                             με το γιασεμί. 
Κι ενώ τα καράβια
            θα σφυρίζουν 
                      στο λιμάνι.
Την αυγή 
            ξεκινώντας
                     για ταξίδια 
                                   μακρινά,
εσύ θα ξυπνήσεις 
              πάλι
στο κρύο
             συνοικισμό
με την ελπίδα 
              να φτερουγίζει
εγκλωβισμένο
              περιστέρι 
                     στο στήθος σου.

[Ο χρόνος φεύγει...] του Άντη Κανάκη

Ο χρόνος φεύγει
μα Σεις μένετε
δυο αστέρια
στο σκοτάδι αγκαλιασμένα.

Δυο δέντρα
που μεγάλωσαν
στην ίδια ρίζα μ’ αίμα.

Δυο φάροι λάμπατε
του καραβιού μας δείχνοντας
τη μακρινή πορεία
μέσα απ’ του πελάγου
την άγρια τρικυμία

ΜΗΤΡΟΚΤΟΝΙΑ / Λυκαύγης Άνθος

Με τα νεκρά κοχύλια της
μαζεύει το πρώιμο αίμα
η θάλασσα
βογκώντας. Κι ο ήλιος
καρφωμένος πισώπλατα
μέσα στη νύχτα του μεσημεριού
σιωπά κοιτώντας.
Ιούλιο μήνα
βγαίνουν τα μαχαίρια
στον κάμπο. Και το βουνό
πιστάγκωνα δεμένο
σαν το τραγί στα χέρια
του χασάπη.
Το φονικό
οργώνει πρώτα τη ματιά
πριν συναντήσει το κορμί
στο δίστρατο και στράφτει
σαν ατσάλι
στη χούφτα του καλοκαιριού.

Αυτούς που κάρφωσαν
πισώπλατα τον ήλιο
τους είδε μες στη νύχτα
το φεγγάρι. Κι έτσι μαθές
το γνώρισεν η γη
μες στην αγρύπνια της
κι η θάλασσα
καθώς βογγούσε
μαζεύοντας με τα νεκρά κοχύλια
το πρώιμο αίμα
του Ιουλίου.

Χαίρε Κύπρος / Λυκαύγης Άνθος

Χαίρε γη της μυρσίνης η μικρή.
Χαίρε πληγή των ονείρων η πικρή.

Χαίρε το φως νοητό της ελπίδας.
Χαίρε ο καημός της προδομένης πατρίδας.

Χαίρε η θάλασσα και το σπιλωμένο κύμα.
Χαίρε το κυπαρίσσι και το πρώτο μνήμα.

Χαίρε το πληγωμένο παραμύθι του παππούλη.
Χαίρε ο χαμένος γιος.
Χαίρε το γκρεμισμένο σπίτι.
Χαίρε ο σγουρός βασιλικός.

Χαίρε γης της ελιάς και του δυόσμου.
Χαίρε πηγή της αγάπης και φως μου.

Χαίρε πληγή ανεπούλωτη.

Ίνα κράζω Σοι·
Χαίρε Κύπρος Αδούλωτη.

Προσφυγιά / Λυκαύγης Άνθος

Διπλώνουν τ’ όνειρο πικρό στην πέτρα το σκεπάζουν
σηκώνουν και στενάζουν στα μπράτσα τον καιρό
στεγνά τα μάτια κι ο λυγμός ζωγραφιστό στο στόμα
στο σκλαβωμένο χώμα φωτιά και χαλασμός

Σταυρώνουν του ξεριζωμού τα πληγωμένα χέρια
στο στήθος τους μαχαίρια κι η μοίρα του χαμού

Σκυφτή κι η ανάσα μια κραυγή τα φυλλοκάρδια σπάζει
η νύχτα τους μαράζι τα φυλλοκάρδια σπάζει
κι η μέρα τους πληγή